Project Description

Landgoed De Ehze, Almen

Over de historie van De Ehze is weinig bekend. In opdracht van de gemeente Gorssel is door het Gelders Genootschap in 2014 een concept-redengevende omschrijving van het landhuis met bijgebouwen en parkaanleg opgesteld. De beschrijving van de parkaanleg is echter zeer summier. Geldersch Landschap & Kasteelen heeft behoefte aan een cultuurhistorische analyse en waardestelling waarin de ontwikkelingsgeschiedenis in kaart wordt gebracht.

De Ehze bij Almen is van oorsprong een van de 36 havezaten in het Kwartier van Zutphen. De geschiedenis van De Ehze gaat terug tot circa 1300. De Ehze had in de 17e eeuw al een imposante en zeer uitgestrekte geometrische aanleg en een lanenstelsel dat zich van de Berkel in het zuiden tot ten noorden van het huidige Twentekanaal uitstrekte. Tussen 1833 en 1836 heeft een grootschalige en ingrijpende transformatie van de tuin- en parkaanleg in landschapsstijl plaatsgevonden. J. Immerzeel noemt in zijn De levens en werken der Hollandsche en Vlaamsche kunstschilders, beeldhouwers, graveurs en bouwmeesters van het begin der vijftiende tot op de helft der negentiende eeuw (1855) J.D. Zocher jr. als architect van deze transformatie in landschapsstijl. In 1919 is een nieuw landhuis op de kelders van het bestaande gebouw gerealiseerd. De belangrijkste en meest ingrijpende wijziging vond kort voor WO II plaats met de aanleg van het Twentekanaal dat het landgoed en lanenstelsel aan de noordzijde doorsneed en in tweeën deelde. Na de oorlog wordt het landgoed ingericht als vakantie- en herstellingsoord, waarbij nabij het huis een kinderboerderij met een geitenweitje wordt gebouwd.

Na het overlijden van dhr. Vellinga en zijn vrouw wordt het landgoed in 1960 in bruikleen gegeven aan het christelijk instituut voor blinde en slechthorende kinderen ‘Bartimeus’ te Zeist. In de loop van de jaren ’70 verdwijnt de moestuin en vroegere bebouwing. Er worden nieuwe gebouwen opgetrokken, dat in de daaropvolgende decennia dienst doet als huisvesting voor diverse stichtingen, het Leger des Heils en opvang voor asielzoekers. De laatste overdracht vond plaats in 1986, dan wordt De Ehze met het restant van het landgoed, ca. 11 ha groot, door T.T. van Ewijck van de Bilt-Vellinga geschonken aan stichting Het Geldersch Landschap.

Opdrachtgever: Geldersch Landschap & Kasteelen
Locatie: Almen, Gelderland
Jaartal: 2020-2021

Rapportage: hier te downloaden